Νίσυρος: μια διαφορετική εμπειρία…

Η Νίσυρος μας υποδέχεται σε έναν κόσμο ασυνήθιστης ομορφιάς και διαφορετικών εμπειριών. Η αύρα του ηφαιστείου κυριαρχεί σε όλο το νησί δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, τα κάστρα, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες, οι οικισμοί με τις βοτσαλόστρωτες πλατείες και τα ασβεστωμένα σπιτάκια, οι παραδόσεις και τα έθιμα, μαρτυρούν μια ιστορία χιλιάδων χρόνων και μας προσκαλούν για εξερεύνηση. Άλλα χαρακτηριστικά του νησιού είναι οι σκουρόχρωμες ακρογιαλιές, τα ζεστά ιαματικά νερά και τα υπέροχα μονοπάτια. Η δε ήπια τουριστική ανάπτυξη δίνει την ευκαιρία να βρούμε προσεγμένα καταλύματα και εκλεκτά ταβερνάκια που προσφέρουν τις νόστιμες τοπικές γεύσεις.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Μανδράκι. Άλλα χωριά είναι ο Εμπορειός, οι Πάλοι, τα Νικειά και τα Λουτρά.

Μανδράκι

Λιμάνι και πρωτεύουσα, θα σας κλέψει την καρδιά με τις γραφικές πλατείες, με τα πλακόστρωτα σοκάκια και τα ολόλευκα σπίτια. Σημείο αναφοράς είναι η πλατεία της Ηλικιωμένης για καφέ και ουζάκι με τους ντόπιους. Παραλία του είναι τα Χοχλάκια με μαύρο βότσαλο, ενώ αξίζει να επισκεφτείτε το Λαογραφικό και το Αρχαιολογικό μουσείο, το Παλαιόκαστρο και το Ενετικό Κάστρο με την Παναγιά την Σπηλιανή. 

Εμπορειός

Ορεινός παραδοσιακός οικισμός με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Περιπλανηθείτε στις γειτονιές του, απολαύστε τη θέα από το Κάστρο της Παντονίκης, επισκεφτείτε την εκκλησία των Ταξιαρχών και ξεκουραστείτε στα λίγα ταβερνάκια με παραδοσιακά εδέσματα.

Πάλοι

Ένα γραφικό ψαροχώρι, το επίνειο του Εμπορειού, με δυνατότητα ελλιμενισμού. Εδώ βρίσκονται τα Ιπποκράτεια λουτρά, η Παναγία η Θερμιανή, η Παχειά άμμος και οι Λιές, θαυμάσιες παραλίες για κολύμπι. Αρκετά ταβερνάκια που προσκαλούν για ουζάκι δίπλα στη θάλασσα.

Νικειά

Ο ορεινός οικισμός, με την ιδιότυπη αρχιτεκτονική και την πανοραμική θέα προς την Καλντέρα. Η Πόρτα, φημισμένη πλατεία με περίτεχνο βοτσαλωτό, η πανέμορφη Εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου, η Μονή Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου) και η Μονή Παναγιάς Κυράς (εορτάζεται στις 23 Αυγούστου) βρίσκονται εδώ. Επίσης, το αξιόλογο Ηφαιστειολογικό μουσείο.

ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ

Η μυθολογία λέει πως ο Ποσειδώνας, στη μάχη με τους Τιτάνες, κυνηγώντας τον γίγαντα Πολυβώτη, έκοψε ένα κομμάτι από την Κω, το έριξε πάνω του και τον πέτυχε. Το κομμάτι αυτό είναι η Νίσυρος. Παγιδευμένος στα έγκατα του νησιού, ο γίγαντας ξέσπασε την οργή του με εκρήξεις και φωτιές. Και έτσι δημιουργήθηκε το ηφαίστειο. Σήμερα, δεν προβλέπεται από τους γεωλόγους να «ξυπνήσει» ο γίγαντας, οπότε μπορείτε να ανεβείτε στο ηφαίστειο, να απολαύσετε ένα εξαιρετικό γεωλογικό φαινόμενο, να αφεθείτε στην άγρια ομορφιά του σεληνιακού τοπίου και να νιώσετε την επιβλητική «κοιμώμενη» δύναμη στα έγκατα της γης. Τέσσερις συνολικά οι κρατήρες, με μεγαλύτερο τον Στέφανο.

ΙΑΜΑΤΙΚΕΣ ΘΕΡΜΕΣ ΠΗΓΕΣ

Οι άφθονες θερμές πηγές είναι ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Νισύρου. Σε πολλά σημεία κατά μήκος των ακτών του νησιού αναβλύζει ζεστό νερό, σε θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 30 έως 61 βαθμούς. Οι πιο γνωστές από τις θερμές πηγές είναι αυτές των Λουτρών, 1,5χμ. βόρεια από το Μανδράκι, και της Θερμιανής, δίπλα στο εκκλησάκι της Παναγιάς της Θερμιανής, στη βόρεια άκρη του χωριού των Πάλων. Τα νερά της θερμής πηγής των Λουτρών εκμεταλλεύονται τα Δημοτικά Λουτρά Μανδρακίου από το 1872. Ενδείκνυνται για ρευματοπάθειες, αρθροπάθειες, δερματικές παθήσεις και παθήσεις του κυκλοφοριακού συστήματος.

Μια τρίτη γνωστή θερμή πηγή είναι αυτή στον όρμο του Αυλακιού. Τα νερά της είχαν χρησιμοποιηθεί για λουτροθεραπείες πριν εγκαταλειφθεί ο οικισμός. Το ζεστό νερό αναβλύζει σήμερα μέσα στη θάλασσα και η μέγιστη θερμοκρασία του είναι 61 βαθμοί.

Πέραν των θερμών πηγών, στη Νίσυρο υπάρχουν αρκετές θέσεις όπου αναδύεται θερμός ατμός. Δύο από αυτές τις θέσεις χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν ως φυσικές σάουνες. Η κυριότερη, και γνωστή από την αρχαιότητα, είναι στη θέση Πυριά, όπου σώζεται ακόμα ο θάλαμος των ατμόλουτρων και διπλανά βοηθητικά των λουτρών κτίσματα. Η άλλη θέση βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού Εμπορειός. Η θερμοκρασία των ατμών είναι 34-35°C.

ΚΑΣΤΡΑ
Στο Μανδράκι υπάρχει το Ιπποτικό Κάστρο μέσα στο οποίο βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής, που η ίδρυσή του χρονολογείται γύρω στο 1400. Από την κλασική αρχαιότητα σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση η ακρόπολη της αρχαίας πόλης του Μανδρακίου, το Παλαιόκαστρο. Άλλα Ιπποτικά Κάστρα είναι του Εμπορειού, μέσα στο οποίο υπάρχει η βυζαντινή εκκλησία του Ταξιάρχη με σημαντικής αξίας τοιχογραφίες και το κάστρο των Νικειών, υπολείμματα του οποίου βρίσκουμε στο ψηλότερο σημείο του οικισμού απ' όπου αγναντεύει κανείς τα γύρω νησιά και το ηφαίστειο. 

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ & ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Η Νίσυρος έχει έντονη βυζαντινή παρουσία, με παλαιοχριστιανικές βασιλικές και με εξωκλήσια διάσπαρτα σ' όλο το νησί, με περίφημες τοιχογραφίες που παρουσιάζουν ιδιαίτερο αρχαιολογικό και τουριστικό ενδιαφέρον. Η πρόσβαση στα εξωκλήσια αυτά γίνεται από γραφικά λιθόστρωτα μονοπάτια. Στο νησί βρίσκουμε επίσης πολλά και σημαντικά μοναστήρια, όπως: 

- Η Παναγία η Σπηλιανή, είναι ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Βρίσκεται σε πανοραμική θέση στο λόφο πάνω από το Μανδράκι και θα φτάσετε αφού ανεβείτε τα 130 σκαλιά. Λέγεται «Σπηλιανή» γιατί η εκκλησία του μοναστηριού βρίσκεται μέσα στη σπηλιά του λόφου. Μέσα στην εκκλησία βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας.

- Το μοναστηριακό συγκρότημα του Σταυρού, που βρίσκεται στο ύψωμα του δυτικού τμήματος της κοιλάδας του Λακκιού (Ηφαίστειο) και γιορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου. 

- Το Μοναστήρι της Παναγίας της Κυράς βρίσκεται σε περιοχή εξαιρετικής αρχαιολογικής σημασίας. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. 

- Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται στο χωριό Νικειά και γιορτάζει στις 26 Σεπτεμβρίου. 

- Το Μοναστήρι της Ευαγγελιστρίας, που απέχει μόλις 4 χλμ από το Μανδράκι και γιορτάζει την Τρίτη της Λαμπρής.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ
Οι ακτές, κρημνώδεις, στην πλειοψηφία τους, διακόπτονται από λίγες, αλλά ειδυλλιακές παραλίες, που υπάρχουν περιμετρικά του νησιού. Η παραλία των Χοχλάκων στο Μανδράκι πήρε το όνομα της χάρη στα μεγάλα μαύρα βότσαλα από λάβα. Η παραλία των Πάλων είναι αμμουδερή, οικογενειακή και οργανωμένη. Ξεχωρίζουν επίσης ο ορμίσκος της Λιας και η μεγάλη παραλία της Παχιάς Άμμου έδρα των free campers του νησιού. Όμορφη παραλία υπάρχει και στο κοντινό νησάκι Γυαλί, προσβάσιμο με το καΐκι. 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Όπως συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα, έτσι και στη Νίσυρο τα ήθη και έθιμα του νησιού είναι πολλά και τηρούνται αναλλοίωτα, από γενιά σε γενιά. Στις διάφορες γιορτές και πανηγύρια οι κάτοικοι φορούν τις παραδοσιακές φορεσιές τους, την βράκα οι άνδρες και το κεντημένο πουκάμισο οι γυναίκες. Οι Νισύριοι λατρεύουν το χορό και το τραγούδι, τα οποία συνοδεύουν πάντοτε τις καταπληκτικές γιορτές τους. Τα παραδοσιακά τους όργανα είναι το βιολί, το σαντούρι και το λαούτο. Μεγάλο πανηγύρι γίνεται τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία τη Σπηλιανή.

ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΓΕΥΣΕΙΣ

Παραδοσιακά φαγητά της Νισύρου είναι οι μπουκουνιές (χοιρινό κρέας μαγειρεμένο με λίπος), ο καπαμάς (κατσίκι γεμιστό), τα πιτθιά (ρεβιθοκεφτέδες), η μυζήθρα, το αγραμυτθόζουμο, η κάπαρη, το τυρί της τυριάς κ.α. Εξαιρετικά παραδοσιακά γλυκά της όπως τα ξεροτήγανα, οι δίπλες, οι λουκουμάδες, τα φοινίκια, οι κουραμπιέδες, η μουσταλευριά, τα γλυκά κουταλιού (νεράντζι, κυδώνι, ντοματάκι), οι παστελαριές (σύκα ανοιγμένα, με αμυγδαλόψιχα και σουσάμι), το μέλι κ.α. Επίσης υπάρχουν παραδοσιακά ποτά όπως η Σουμάδα (χυμός πικραμύγδαλου) και η κουκουζίνα (απόσταγμα από σταφύλι ή σύκα που έχει παρόμοια γεύση με την ρακή). Όλα αυτά φτιάχνονται με παραδοσιακές συνταγές που μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά και αποτελούν επτασφράγιστο μυστικό για τους ελάχιστους παρασκευαστές.