Ρωσία: Προσκυνήματα αφιερωμένα στην Παναγία
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ναοί, Μοναστήρια & Θαυματουργές εικόνες στη Ρωσία
Ευχαριστούμε θερμά τους συνεργάτες από το Γενικό Προξενείο της Ρωσίας στη Θεσσαλονίκη για τις πληροφορίες
Η Ρωσία αποτελεί και ένα σημαντικό πόλο έλξης για τους προσκυνητές με τους Αγίους Τόπους της και τα αμέτρητα μοναστήρια αφιερωμένα σε αγίους και ανθρώπους που υπηρέτησαν το Θεό. Οι προσκυνηματικές εκδρομές στη Ρωσία έχουν έντονο ενδιαφέρον καθώς, εκτός από τα εντυπωσιακά μοναστήρια-αξιοθέατα και τους μεγαλοπρεπείς ναούς, αναδεικνύουν την πνευματική ενότητα που σφυρηλατεί η Ορθοδοξία στα τέκνα της και ενδυναμώνουν τους δεσμούς Ελλήνων και Ρώσων, δεσμοί που έχουν τις ρίζες τους στα βάθη των αιώνων.
Ιερό πρόσωπο που τιμάται ιδιαίτερα και τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Παναγία μας. Η μια και μοναδική κατά Χάρη Μητέρα όλων των Χριστιανών τιμάται μέσα από τις εκφράσεις επίκλησης, από την πλούσια υμνολογία, το πλήθος των ναών που είναι αφιερωμένοι στη Χάρη Της και τις τόσες πολλές αγιογραφίες.
Από την Παναγία του Καζάν, προστάτιδα όλης της Ρωσίας, ως και την Παναγία την Οδηγήτρια του Σμολένσκ ή τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Ντονσκάγια, πολλά είναι τα Ορθόδοξα χριστιανικά προσκυνήματα και τα αξιομνημόνευτα μέρη που μπορεί να επισκεφτεί ο καθένας μας στη Ρωσία…
Η Παναγία του Σμολένσκ
Η Παναγία η Οδηγήτρια του Σμολένσκ θεωρείται πολύ θαυματουργή και εορτάζει στις 28 Ιουλίου. Σύμφωνα με την παράδοση, μεταξύ των ετών 1050-1100, ο Μεγ. Ηγεμόνας του Κιέβου, Βλαδίμηρος Β’ ο Μονομάχος, κατέθεσε την εικόνα της Οδηγήτριας, που ήταν το δώρο στη μητέρα του για τους γάμους της, στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Σμολένσκ. Η Παναγία του Σμολένσκ συνδέθηκε με πολλές εθνικές περιπέτειες της Ρωσίας και σ’ αυτήν αποδόθηκαν κατά καιρούς σημαντικές νίκες των Ρώσων. Σήμερα φυλάσσεται στον καθεδρικό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Σμολένσκ.
Μονή Νοβοντέβιτσι στη Μόσχα
Η Μονή Νοβοντέβιτσι (Μονή της Παρθένου) ιδρύθηκε το 1524, στη θέση που κάποτε υπήρχε μία εκκλησία που φιλοξενούσε τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας, φερμένη από το Βυζάντιο από την πριγκίπισσα Άννα των Μονομάχων το 1046. Στη Μονή φυλάσσεται αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Οδηγήτριας (του Σμολένσκ). Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα αρχιτεκτονικά αξιοθέατα της Μόσχας. Βρίσκεται σε μια χερσόνησο, που περιβάλλεται από τον ποταμό Μόσχοβα, αποτελείται από 14 συγκροτήματα, περιλαμβανομένων και κατοικημένων συνοικιών, διοικητικά κτίρια, καμπαναριά και ναούς. Επίσης, είναι ο τόπος ταφής επιφανών Ρώσων, όπως του Τσέχοφ, του Γκόγκολ, της συζύγου του Στάλιν, του Μπόρις Γέλτσιν, κ.α. Το 2004, όταν η Μονή Νοβοντέβιτσι έκλεινε τα 480 χρόνια συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Η Παναγία του Καζάν
Η Παναγία του Καζάν ή αλλιώς Θεοτόκος του Καζάν ή «Η Μαύρη Παρθένος τού Καζάν» είναι μία ιερή εικόνα που κατέχει περίοπτη θέση στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, και όχι μόνο. Απεικονίζει το πρόσωπο της Παναγίας να στρέφεται τρυφερά προς τον Υιό Της, ο οποίος βρίσκεται σε όρθια θέση και ευλογεί. Για αιώνες η Παναγία του Καζάν θεωρείτο προστάτιδα όλης της Ρωσίας και της ρωσικής οικογένειας. Με την εικόνα της συνήθως ευλογούν οι οικογένειες τους αρραβώνες. Η ιερή εικόνα ανακαλύφθηκε στις 8 Ιουλίου 1579 υπόγεια της πόλης του Καζάν από ένα μικρό κορίτσι (Ματρώνα). Στο σημείο χτίστηκε ο Ιερός Ναός της Θεοτόκου του Καζάν όπου φυλασσόταν η εικόνα έως και το 1904, τη χρονιά που εκλάπη και αγνοείται μέχρι και σήμερα. Σήμερα στον Ναό της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στο Καζάν φυλάσσεται αντίγραφο της εικόνας που χρονολογείται από το 1730.
Στην Παναγία του Καζάν είναι αφιερωμένος και ο Καθεδρικός Ναός στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης. Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα μνημεία αρχιτεκτονικής της πόλης. Ανακαινισμένος ναός αφιερωμένος στην Παναγία του Καζάν υπάρχει και στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.
Μοναστήρι Ντονσκόι στη Μόσχα
Το Μοναστήρι Ντονσκόι ιδρύθηκε προς τιμήν της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας του Ντον (Ντονσκάγια), που έσωσε τη Μόσχα από το στρατό των Τατάρων στη μάχη του ποταμού Μόσκβα, το 1591.
Πρόκειται για παλαιότατη εικόνα, πολύτιμο κειμήλιο της ρωσικής εθνικής και εκκλησιαστικής ιστορίας. Η Παναγία του Ντον φέρεται να είναι αγιογραφημένη μεταξύ 1382-1395, από τον περίφημο αγιογράφο Θεοφάνη του Έλληνα, δασκάλου του κορυφαίου Ρώσου αγιογράφου, Αγ. Ανδρέα Ρουμπλιώφ. Η Παναγία του Ντον τιμάται στις 19 Αυγούστου.
Στη Μονή Ντονσκόι φυλάσσονται επίσης τα λείψανα του μαρτυρικού Πατριάρχη Τύχωνα, της μεγαλύτερης ίσως προσωπικότητας της Ρωσικής Εκκλησίας κατά τον 20ο αιώνα, που πρόσφατα ανακηρύχτηκε άγιος. Υπάρχουν ακόμη, δύο κοιμητήρια όπου βρίσκονται ενταφιασμένοι πολλοί επιφανείς κάτοικοι της Μόσχας κατά το 18ο και 19ο αιώνα και τα μνήματά τους κοσμούνται από αγάλματα και γλυπτά. Πολλά από αυτά τα μνήματα ανήκουν σε εύπορους Έλληνες εμπόρους και εθνικούς ευεργέτες, μεταξύ των οποίων των οικογενειών Ζωσιμά, Χατζηκώστα, Ριζάρη κ.ά.
Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου - Λαύρα του Αγίου Σεργίου, Σεργκιέβ Ποσάντ
Η Λαύρα του Αγίου Σεργίου του Ραντονέζ, γνωστή και ως Λαύρα της Αγ. Τριάδος είναι ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της Ρωσίας και κέντρο της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Βρίσκεται στην πόλη Σεργκιέβ Ποσάντ (Ζαγκόρσκ), 70 χιλιόμετρα βόρεια της Μόσχας. Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1345 από τον Άγιο Σέργιο του Ραντονέζ του οποίου το λείψανο βρίσκεται εκεί. Ο Άγιος Σέργιος ανακηρύχθηκε προστάτης-άγιος της Ρωσίας το 1422.
Μια σημαντική εκκλησία της Λαύρας είναι και η Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός αποπερατώθηκε το 1585 μετά από 26 χρόνια εργασίας. Την ανέγερσή του ξεκίνησε ο Ιβάν ο Τρομερός ως ένδειξη μετανοίας για τον φόνο του γιου του. Έχει ως μοντέλο την εκκλησία της Κοιμήσεως του Κρεμλίνου, αλλά είναι μεγαλύτερη. Κοντά στη δυτική θύρα βρίσκεται ο τάφος του τσάρου Μπόρις Γκουντούνοφ.
Καθεδρικός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου – Κρεμλίνο, Μόσχα
Ο Καθεδρικός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι ο αρχαιότερος των τριών καθεδρικών ναών που απαρτίζουν την Πλατεία των Καθεδρικών. Χτίστηκε μεταξύ 1475-1479 από τον Ιταλό αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Φιοραβάντι. Πριν την μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αγία Πετρούπολη, ήταν η προσωπική εκκλησία των Μεγάλων Δουκών και των Τσάρων. Έπειτα, παρέμεινε ως ο τόπος στέψης βασιλιάδων και αυτοκρατόρων. Ο ναός υπέστη πολλές καταστροφές από πυρκαγιές και εισβολές μεταξύ του 16ου και 19ου αιώνα, πάντα όμως διορθώνονταν. Σήμερα ο καθεδρικός ναός είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα του Κρεμλίνου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοιχογραφίες, το εικονοστάσιο, με εικόνες από τον 12ο αιώνα και ο «Θρόνος του Μονομάχου» που σκαλίστηκε περίτεχνα το 1551 για τον τσάρο Ιβάν Δ’. Στον καθεδρικό ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου βρίσκονται και οι τάφοι σχεδόν όλων των πατριαρχών μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα.
Καθεδρικός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου – Κρεμλίνο, Μόσχα
Ο Καθεδρικός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου βρίσκεται στο Κρεμλίνο, στη νοτιοδυτική πλευρά της Πλατείας των Καθεδρικών, δίπλα από το Μεγάλο Ανάκτορο. Κτίστηκε μεταξύ 1484 και 1489 από Ρώσους τεχνίτες στη θέση μιας ομώνυμης πέτρινης εκκλησίας του 14ου αιώνα. Και εκείνη την εποχή βρίσκονταν δίπλα από τη βασιλική κατοικία και έτσι έγινε προσωπικός ναός των Μεγάλων Δουκών, που μπορούσαν να εισέλθουν στον ιερό χώρο διαμέσου μιας σκεπασμένης γαλαρίας. Στα υπόγεια του ναού ήταν τοποθετημένος ο θησαυρός των ηγετών και τα αρχεία του κράτους. Μερικές φορές τα υπόγεια ήταν και φυλακές για επικίνδυνους πολιτικούς κρατουμένους. Στα χρόνια του Ιβάν Δ' ο ναός μεγάλωσε αισθητά και δημιουργήθηκε μια επιπλέον είσοδος στη νότια πλευρά.
Κύριο αξιοθέατο αποτελούν οι τοιχογραφίες του 16ου αιώνα και το εικονοστάσιο με εικόνες του Θεοφάνη του Έλληνα και του Αντρέι Ρουμπλιόφ. Οι τοιχογραφίες είχαν σκεπαστεί από μεταγενέστερες εικονογραφήσεις, για να ανακαλυφτούν ξαφνικά κατά τη διάρκεια εργασιών αποκαταστάσεως που ξεκίνησαν το 1918. Η έκπληξη ήταν μεγάλη όταν εμφανίστηκαν αυτά τα αριστουργήματα, που θεωρούνταν χαμένα από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1547.
Ναός της Κατάθεσης της Τιμίας Εσθήτας της Θεοτόκου – Κρεμλίνο, Μόσχα
Ο Ναός της Κατάθεσης της Τιμίας Εσθήτας της Παναγίας Θεοτόκου είναι ο μικρότερος των ναών στην Πλατεία των Καθεδρικών στο Κρεμλίνο. Βρίσκεται στα δυτικά της Πλατείας και δίπλα από το Πολυεδρικό Ανάκτορο. Χτίστηκε κατά τα έτη 1484-1485 από Ρώσους τεχνίτες της πόλης Πσκοφ, όπως και ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Σε σχέση με τους καθεδρικούς ναούς, είναι κατά πολύ μικρότερηος και έχει μόνον έναν επίχρυσο τρούλο. Ήταν η εκκλησία των μητροπολιτών και πατριαρχών, μέχρι την ανέγερση του Πατριαρχικού Ανακτόρου στα μέσα του 17ου αιώνα. Στο εσωτερικό, αξιοθέατα είναι οι τοιχογραφίες με κυρίαρχο θέμα την Παναγία, καθώς και το εικονοστάσιο.